آموزش LaaS، PaaS و SaaS در رایانش ابری

خدمات رایانش ابری چیست؟

خدمات رایانش ابری، خدمات محاسباتی را به‌صورت درخواستی و متناسب با نیاز کاربران ارائه می‌دهند. از فضای ذخیره‌سازی گرفته تا اپلیکیشن‌ها، این خدمات با در دسترس قرار دادن زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، راه‌حل‌هایی کاربردی ارائه می‌کنند.

خدمات ابری چگونه کار می‌کنند؟

این خدمات از طریق اینترنت و بر اساس مدل پرداخت به‌میزان استفاده (pay-as-you-go) فعالیت می‌کنند. به‌جای خرید نرم‌افزار یا منابع محاسباتی دیگر، شما خدمات مورد نیازتان را از یک ارائه‌دهنده رایانش ابری اجاره می‌کنید.

خدمات ابری مزایای زیرساخت‌های پیشرفته فناوری اطلاعات را بدون دردسر مالکیت آن‌ها در اختیارتان می‌گذارند. شما پرداخت می‌کنید، دسترسی پیدا می‌کنید، استفاده می‌کنید. به همین سادگی.

Licensing-as-a-Service (LaaS)

LaaS (License as a Service) اولین مورد در فهرست خدمات محبوب ابری ماست. ارائه‌دهندگان LaaS مدیریت مجوزهای نرم‌افزاری را از طریق پیکربندی‌های مبتنی بر وب انجام می‌دهند.

وقتی مشتری نرم‌افزاری را خریداری می‌کند، معمولاً یک مجوز نرم‌افزار شرایط استفاده از آن را مشخص می‌کند. این سند تعیین می‌کند که مشتری چه مبلغی پرداخت می‌کند، برای چه مدت زمانی، و برای کدام نسخه از نرم‌افزار این پرداخت انجام می‌شود.

در گذشته، توسعه‌دهندگان نرم‌افزار موتورهای صدور مجوز را به‌صورت داخلی ایجاد می‌کردند تا از نرم‌افزار خود محافظت کنند. آن‌ها معمولاً مجوزهای دائمی صادر می‌کردند یا استفاده از دانگل (دستگاه سخت‌افزاری برای اعتبارسنجی مجوز) را الزامی می‌دانستند تا استفاده از نرم‌افزار را پیگیری کنند.

اما از آنجایی که این روش‌ها به‌راحتی قابل سوءاستفاده هستند، گزینه‌های مدرن‌تری مورد توجه قرار گرفته‌اند. یکی از این راه‌حل‌های مدرن، LaaS است.

LaaS چگونه کار می‌کند؟

در مدل LaaS، فروشندگان کنترل کامل بر شرایط استفاده از نرم‌افزار خود دارند. آن‌ها تعیین می‌کنند نرم‌افزار چگونه، چه زمانی و توسط چه کسی قابل استفاده باشد. سپس، ارائه‌دهنده LaaS اطمینان حاصل می‌کند که این شرایط برای کاربران نهایی به‌درستی اعمال شود.

RLM Cloud نمونه‌ای عالی از LaaS است. این یک راه‌حل ابری ساده است که خدمات صدور مجوز مشتریان را از طریق اینترنت میزبانی می‌کند. شرکت دیگری به نام 10 Dukes Entitlements نیز راه‌حل‌های مدرن صدور مجوز را به کسب‌وکارها ارائه می‌دهد.

۶ مزیت اصلی مدل License-as-a-Service (LaaS)

LaaS در حال رفع چالش‌ها و محدودیت‌های روش‌های سنتی صدور مجوز است. این نوع سرویس می‌تواند:

1. برای مدل‌های مختلف صدور مجوز و انواع اپلیکیشن‌ها استفاده شود.
   از نرم‌افزارهای دسکتاپ گرفته تا سرویس‌های SaaS انعطاف‌پذیر است.

2. انعطاف‌پذیری بیشتری به فروشندگان بدهد.
   فروشندگان می‌توانند بر توسعه نرم‌افزار تمرکز کنند، نه بر محافظت از آن.

3. فرآیند کسب درآمد از نرم‌افزار را سریع‌تر و آسان‌تر کند و مقیاس‌پذیری را افزایش دهد.
   سیستم‌های خودکار و ابری به رشد سریع‌تر کمک می‌کنند.

4. برای مدیریت، ردیابی و تنظیم استفاده از نرم‌افزار به‌کار گرفته شود.
   با تحلیل داده‌ها، می‌توان استفاده‌های غیرمجاز یا بیش از حد را شناسایی کرد.

5. قابل سفارشی‌سازی برای هر مجموعه نرم‌افزاری باشد.
   ارائه‌دهندگان LaaS می‌توانند بر اساس نیاز هر محصول، مدل‌های مختلف مجوزدهی را پیشنهاد دهند.

6. تنش‌های درون کسب‌وکار را کاهش دهد با حذف مدیریت دستی مجوزها.
   اتوماسیون این فرآیند باعث صرفه‌جویی در زمان و کاهش خطای انسانی می‌شود.

اولین نکاتی که هنگام استفاده از LaaS باید به آن توجه کنید

احساس تردید نسبت به مهاجرت به فضای ابری برای مدیریت مجوزهای نرم‌افزار کاملاً طبیعی است. یکی از مهم‌ترین نکاتی که باید هنگام استفاده از LaaS به آن توجه داشته باشید، انتخاب ارائه‌دهنده‌ای است که صنعت شما را به‌خوبی بشناسد.

اگر ارائه‌دهنده LaaS درک درستی از محصول یا خدماتی که ارائه می‌کنید نداشته باشد، نمی‌تواند مجوزهایی متناسب و محافظت‌کننده برای نرم‌افزار شما پیشنهاد دهد. این موضوع می‌تواند امنیت و درآمد شما را در معرض خطر قرار دهد.

📌 مثال‌های واقعی:

• Adobe Creative Cloud (Photoshop, Illustrator, etc.)

• Microsoft 365

• JetBrains IDEs (PhpStorm, GoLand و...)

• Autodesk نرم‌افزارهای مهندسی

❗ تفاوت با SaaS:

• در SaaS شما به کل نرم‌افزار از طریق وب دسترسی دارید (مثلاً Gmail یا Notion).

• در LaaS ممکنه نرم‌افزار روی سیستم شما نصب بشه ولی مجوزش از طریق اینترنت فعال بشه.

Platform-as-a-Service (PaaS)

این سرویس، پلتفرم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مورد نیاز کاربران را از طریق سرورهای ابری فراهم می‌کند.

در گذشته، کسب‌وکارها معمولاً سخت‌افزار مورد نیاز خود را تهیه می‌کردند و تمام اپلیکیشن‌ها و داده‌هایشان را روی زیرساخت‌های داخلی اجرا و ذخیره می‌کردند.

اما با پیچیدگی روزافزون فناوری، سخت‌افزاری که امروز تهیه می‌کنید، ممکن است فردا منسوخ شود. خوشبختانه، PaaS راه‌حلی برای این مشکل ارائه می‌دهد.

PaaS چگونه کار می‌کند؟

PaaS یک محیط میزبانی‌شده در اختیار کاربران قرار می‌دهد که در آن می‌توانند نیازهای مختلف محاسباتی خود را برآورده کنند. کاربران می‌توانند اپلیکیشن‌های خود را در این پلتفرم توسعه، مدیریت و اجرا کنند، در حالی که ارائه‌دهنده PaaS مسئول مدیریت زیرساخت‌ها است.

PaaS طیف گسترده‌ای از خدمات را شامل می‌شود؛ از سرورها و ابزارهای شبکه گرفته تا فضای ذخیره‌سازی و سیستم‌عامل‌ها.

برای مثال، Google App Engine یکی از نمونه‌های برجسته PaaS است که اپلیکیشن‌های تحت وب را از طریق مراکز داده مدیریت‌شده توسط گوگل میزبانی می‌کند. نمونه دیگر Microsoft Azure است که دسترسی به ابزارهایی مانند ماشین‌های مجازی ویندوز و لینوکس را فراهم می‌سازد.

۷ مزیت اصلی Platform-as-a-Service (PaaS)

از جمله مزایای مهم PaaS می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. ارائه سریع‌تر محصولات به بازار و کسب مزیت رقابتی
   با استفاده از پلتفرم‌های آماده، سرعت توسعه و عرضه محصول افزایش می‌یابد.

2. توسعه و مدیریت APIها
   امکان ساخت و مدیریت API ها برای ارتباط بهتر بین سیستم‌ها.

3. تحلیل و استخراج داده‌ها برای هوش تجاری
   کمک به کسب‌وکارها در تحلیل داده‌ها برای تصمیم‌گیری بهتر و دقیق‌تر.

4. ذخیره، نگهداری و مدیریت پایگاه داده‌های کسب‌وکار
   مدیریت آسان و مطمئن داده‌ها بدون نیاز به زیرساخت فیزیکی.

5. ایجاد چارچوب‌هایی برای ساخت اپلیکیشن‌های ابری سفارشی
   فراهم کردن محیطی انعطاف‌پذیر برای توسعه برنامه‌های اختصاصی.

6. آزمایش زبان‌ها، سیستم‌عامل‌ها و پایگاه‌داده‌های جدید
   امکان تست و ارزیابی فناوری‌های مختلف بدون هزینه و ریسک زیاد.

7. کاهش زمان کدنویسی برای عملکردهای پلتفرم مانند ویژگی‌های امنیتی
   با استفاده از قابلیت‌های آماده، زمان توسعه بخش‌های مهم مانند امنیت به حداقل می‌رسد.

اولین نکاتی که هنگام استفاده از PaaS باید به آن توجه کنید

قبل از اینکه قرارداد استفاده از یک محصول PaaS را امضا کنید، باید به ریسک‌های امنیتی ناشی از قرار دادن داده‌های حساس روی سرورهای آنلاین آگاه باشید. آخرین چیزی که می‌خواهید این است که داده‌های شما قربانی حملات سایبری شوند.

اطمینان حاصل کنید که ارائه‌دهنده PaaS که انتخاب می‌کنید، مسئولانه عمل کرده و به‌طور مداوم قابلیت‌های امنیتی خود را به‌روزرسانی و نگهداری می‌کند. دقت و هوشیاری آن‌ها در حفظ امنیت داده‌ها برای شما بسیار حیاتی است.

Software-as-a-Service (SaaS)

در گذشته، اگر می‌خواستید از نرم‌افزارها استفاده کنید، باید آن‌ها را روی دستگاه خود نصب می‌کردید. این نصب‌ها نیازمند به‌روزرسانی، نگهداری و در صورت عدم نیاز، حذف نرم‌افزار بودند.

اما با ظهور SaaS، همه چیز تغییر کرد و نرم‌افزارها به‌صورت اپلیکیشن‌های مبتنی بر وب ارائه شدند.

SaaS از طریق سرورهای ابری که نرم‌افزارهای کاربردی را میزبانی می‌کنند کار می‌کند و راه‌هایی برای ارائه این نرم‌افزارها از طریق اینترنت فراهم می‌سازد.

SaaS چگونه کار می‌کند؟

SaaS به دو شکل عمل می‌کند:
۱. فروشندگان نرم‌افزار مستقل (ISVs) با ارائه‌دهندگان خدمات ابری قرارداد می‌بندند تا اپلیکیشن‌های خود را میزبانی کنند.
۲. یا خود ارائه‌دهندگان نرم‌افزار، اپلیکیشن‌هایشان را روی سرور یا شبکه ابری خود میزبانی می‌کنند.

کسب‌وکارهایی که از برنامه‌های SaaS استفاده می‌کنند، نیازی به نگرانی درباره نصب یا نگهداری نرم‌افزار ندارند. هرگونه به‌روزرسانی یا بهبود در نرم‌افزار توسط ارائه‌دهنده انجام می‌شود و کاربر نیازی به دخالت ندارد.

SaaS یک راه‌حل آماده برای مشکلات کاربران ارائه می‌دهد که معمولاً در ازای پرداخت حق اشتراک در دسترس قرار می‌گیرد. نمونه‌های برجسته SaaS عبارت‌اند از MailChimp، Dropbox و Slack. شرکت Adobe، که نرم‌افزارهای دسکتاپ و موبایل در زمینه عکاسی، ویدئو و طراحی را لایسنس می‌کند، یکی از پیشروان جهانی در زمینه SaaS به‌شمار می‌آید.

۶ مزیت اصلی SaaS

کاربران SaaS از مزایای زیر بهره‌مند می‌شوند:

1. رفع باگ‌ها و به‌روزرسانی‌های خودکار آسان‌تر است
   این موضوع بار کاری تیم فنی را کاهش می‌دهد.

2. ارتقاها با ریسک کمتر برای مشتری و هزینه‌های پایین‌تر پذیرش همراه‌اند
   به‌روزرسانی‌ها بدون ایجاد وقفه‌های بزرگ انجام می‌شوند.

3. کاربران می‌توانند اپلیکیشن‌ها را بدون نگرانی از مدیریت نرم‌افزار یا سخت‌افزار اجرا کنند
   این باعث صرفه‌جویی در هزینه‌های سخت‌افزار و مجوزها می‌شود.

4. کسب‌وکارها می‌توانند برنامه‌های SaaS را با نرم‌افزارهای دیگر که از API استفاده می‌کنند، یکپارچه کنند.

5. ارائه‌دهندگان SaaS مسئولیت امنیت برنامه، بررسی عملکرد و اطمینان از دسترسی کاربران به نرم‌افزار را بر عهده دارند.

6. کاربران می‌توانند برنامه‌های SaaS را مطابق با فرآیندهای کسب‌وکار خود شخصی‌سازی کنند، بدون اینکه تاثیری بر زیرساخت‌های خود داشته باشند.

اولین نکاتی که هنگام استفاده از SaaS باید به آن توجه کنید

استفاده از SaaS بدون ریسک نیست. خدمات SaaS خارج از کنترل مستقیم شما هستند و باید به توانایی ارائه‌دهنده SaaS در مدیریت نرم‌افزار خود اعتماد کنید.

همچنین، خدمات SaaS از حملات امنیتی و اختلالات سرویس مصون نیستند. حتماً پیش از اشتراک‌گذاری، توافق‌نامه سطح خدمات (SLA) ارائه‌دهنده را به‌خوبی مطالعه کنید و اطمینان حاصل کنید که این توافق‌نامه قابل اجرا و معتبر است.